معرفی اسناد هدایت طراحی شهری الگوی رشد هوشمند و کاربست آن در ایران

Authors

  • سید مجید مفیدی فوق دکتری معماری شهرسازی. دانشگاه علم و صنعت ایران. نویسنده مسئول
Abstract:

امروزه رشد روزافزون شهرنشینی و شهرگرایی مشکلات عدیده‌ای را برای شهرنشینان به همراه داشته است. همزمان با بروز این مشکلات، تفکر توسعه پایدار شهری و هماهنگ با آن رویکردهای خاصی همچون نوشهرگرایی و رشد هوشمند پدید آمد که با اصول مورد توجه خود به شهرها حیات تازه‌ای بخشیدند. رویکرد رشد هوشمند به عنوان رویکردی نوین در مباحث برنامه‌ریزی و طراحی شهری، با ارایه راهکارها و سیاست‌هایی سعی در خلق فضاهای مطلوب شهری و رسیدن به حداکثر کیفیت‌های شهری دارد. رشد هوشمند را می‌توان ناظر بر طراحی منطقه‌ای، طراحی شهری، طراحی فیزیکی، معماری، طراحی منظر و طراحی محیطی دانست که نشان‌دهندة تأثیرگذاری آن در آینده اجتماعات انسانی است. در شرایطی که مسایل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بسیار حیاتی و مورد توجه بودند این جنبش توجه خود را معطوف به طراحی کرد با این عقیده که طراحی می‌تواند نقش مهمی در حل کردن مسایلی داشته باشد که دولت نمی‌تواند تنها با پول و برنامه آنها را حل کند. در کشور ایران در چند سال اخیر توجه به برنامه‌ریزی طراحی‌محور در فرایند تهیه طرح‌های توسعه شهری از جمله طرح‌های ساختاری-راهبردی و طرح توسعه راهبردی شهری مطرح شده است. با این وجود ضرورت به کارگیری و کاربست اسناد هدایت طراحی شهری مکان‌محور در فرایند تهیه و اجرای این طرح‌ها و توجه به هر دو بعد فرم و عملکرد در جهت بازگردانیدن حیات شهری به پهنه‌های شهری احساس می‌شود. هدف از تدوین این مقاله بازشناسی رسالت رویکرد رشد هوشمند در طراحی شهری، معرفی اسناد هدایت طراحی شهری این رویکرد و بیان ویژگی‌ها و ساختار هریک از آنها و چگونگی کاربست این اسناد در طرح‌های توسعه شهری ایران ‌است. بدین منظور این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و استدلالی به کنکاش پیرامون اسناد هدایت طراحی شهری رشد هوشمند و تبیین آنها و از سوی دیگر بررسی اسناد هدایت طرح‌های توسعه شهری در ایران و ارایه پیشنهاداتی جهت استفاده از این الگو در ایران پرداخته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد‌، این اسناد عموماً به منظور تسهیل برنامه‌ریزی و طراحی جامعه شهری یا هرگونه دسته‌بندی فضا، بنا، خیابان تدوین‌شده و وسیله‌ای برای رسیدن به کنترل مناسب توسعه شهری پایدار و طراحی شهری فشرده با حداکثر کیفیت محیط شهری هستند. از آنجایی که الگوی رشد هوشمند اصول و راهکارهایی را در سطوح مختلف جغرافیایی (منطقه، محله-واحد همسایگی و بلوک شهری- خیابان و ساختمان) پیشنهاد می‌دهد‌، می‌توان نتیجه گرفت اسناد هدایتگر این رویکرد اسناد   "مکان‌محور" است. استفاده از این اسناد در طرح‌های توسعه شهری ایران می‌تواند زمینه را برای تحقق چشم‌انداز توسعه شهری پایدار شهرها از یکسو و توجه به هر دو بعد فرم و عملکرد در تمامی اجزاء کالبدی شهرها محقق ‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کاربست رشد هوشمند در طراحی بافت‌های فرسوده شهری از دیدگاه متخصصین و مردم، نمونه موردی: محله فرحزاد تهران

شهرها به مثابه موجودات زنده برای ادامه حیات، نیازمند تجدید بافت‌های فرسوده خود و جایگزینی سلول‌های کهنه با سلول‌های نو هستند. در روند نوسازی بافت‌های فرسوده نه تنها ساختمان‌های نو دائماً در مسیر جایگزینی با ساختارهای فرسوده شهری هستند، بلکه تجدید حیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز به تبع از تغییرات کالبدی در متن شهر صورت می‌پذیرد. مضافاً این که مخاطرات طبیعی همانند زلزله، ضرورت تسریع چنین روندی ر...

full text

تحلیلی بر تحولات محتوایی و رویه‌ای فرایند طراحی شهری و کاربست آن در پروژه های طراحی شهری ایران

امروزه شهرها با مسائل پیچیده‌ای مواجه گردیده­اند که فرایند رایج طراحی ­شهری توانایی مقابله با آنها را ندارد؛ از این رو، بسیاری از طراحان ­شهری به دنبال دانشی هستند که بتوانند آنان را در چگونگی پیمایش فرایند­ هدایت کرده، و محصول فرایند طراحی ­شهری را مشروعیت بخشد. براین­اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت مفاهیم موثر بر تحولات محتوایی و رویه­ای فرایند طراحی و ارزیابی میزان کاربست این مفاهیم در پروژ...

full text

الگوی گسترش کالبدی شهر آمل با رویکرد رشد هوشمند شهری

گسترش سریع شهرها، اکثر کشورهای جهان را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. هر چند افزایش جمعیت علت اولیه ی گسترش سریع شهرها محسوب می شود، لیکن پراکندگی نامعقول آن اثرات نامطلوبی بر محیط طبیعی و فرهنگی جوامع می گذارد. تلاش های زیادی برای برطرف ساختن اثرات منفی گسترش پراکنده شهرها به عمل آمده که عمده ترین آنها راهبرد "رشد هوشمند" به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با "پراکندگی" توسعه شهری است که در و...

full text

تحلیل شاخص‌های رشد هوشمند شهری در مشهد

به­دنبال مسائل زیست محیطی، مبحث توسعه پایدار در سال 1987 از طریق گزارش براندلند مطرح گردید. در همین زمینه، نظریه‌پردازان برنامه­ریزی شهری مقوله شهر پایدار و در قالب آن رشد هوشمند را در دستور کار قرار دادند. در این پژوهش، هدف؛ بررسی شاخص­های رشد هوشمند شهری در شهر مشهد بر اساس سه شاخص فشردگی، زیست محیطی و دسترسی به تفکیک مناطق شهرداری می‌باشد. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش توصیفی/ تحلی...

full text

بررسی نحوه ایجاد کمربند سبز و تأثیر آن در هدایت و کنترل رشد شهری حریم تهران

عدم توان پاسخگویی محیط شهری به مسائل ناشی از تحولات شتابان شهرنشینی، موجب شده تا حریم کلان شهر تهران دائماً در معرض هجوم کاربری های شهری قرار گیرد. جمعیت سکونتگاه های حریم شهر در فاصله سال های 1365 تا1385 ، حدود 200 درصد افزایش یافته در حالی که جمعیت تهران در این فاصله زمانی حدود 30 درصد افزایش یافته است. به تبع تحولات جمعیتی، تحولات کالبدی در محدوده حریم، نسبت به شهر تهران از شدت بیشتری برخوردا...

full text

طراحی شهری سیاست گذار و طراحی شهری طرح ریز الگوهایی عملیاتی برای تدوین ابزارهای هدایت و کنترل در ایران

در دهه گذشته گرایش به طراحی شهری – دانش هدایت تحولات شهری در جهت ارتقای کیفی – با اقبال فزایندها ی در ایران روبه رو بوده است. طی این دوره ، به رغم ابهام در جایگاه قانونی و متولی رسمی طراحی شهری در کشور ، دستگاه ها و سازمان های متعددی با عقد قراردادهای گوناگون مسئولیت تهیه انواع پروژه ها را به طراحان شهری واگذار کرده اند. با وجود تعداد قابل توجهی از قراردادهایی که تا کنون در مورد پروژه های طراحی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 13  issue 43

pages  101- 116

publication date 2017-01-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023